Column by Marit Noest.
Regionale plannen zijn dood. Geen landschapsarchitect in het huidige milieu die hier nog veel brood in ziet voor de toekomst. Maar betekent dit dat we regionale plannen ook helemaal niet meer nodig hebben? Dat er geen regionale problemen meer zijn waar ze oplossingen voor bieden? Natuurlijk wel! De vraag is hoe lokale plannen weerstand kunnen bieden tegen regionale problemen. Belangrijke regionale plannen kennen we vooral uit de vorige eeuw. Enorme strategieën zoals de ruilverkaveling, grote stadsuitbreidingen of de Deltawerken hebben het landschap van nu getekend. Tegenwoordig vinden we dit type plannen vaak te top-down. De lokale bewoner heeft weinig plek of inspraak in de plannen of de verloop ervan. In een tijd van decentralisatie en glocalization hebben regionale plannen te weinig zicht op wat er lokaal speelt. Lokale identiteit kwam niet voor als belangrijk speerpunt.
Hoger dan dat stond het brede belang van het plan. De ruilverkaveling, hoe zeer we hem nu ook veroordelen, had het algemene belang om de efficiëntie van voedselproductie omhoog te krijgen na de oorlog. Stedelijke uitbreidingsplannen gaven het antwoord op breedgedragen woningnood. De Deltawerken hebben grote delen van Nederland na 1953 beschermd tegen overstromingen bij grote zeestormen.
Postcard of the Delta works
Stel dat we de vloed van ’53 niet toen, maar nu voor onze kiezen krijgen. Hoe zouden we -met de mentaliteit van nu- reageren? Zouden we onze lokale behoeftes even laten varen voor het algemeen nut van een goed functionerende kustverdediging? Zouden we tot een gelijkend resultaat gekomen zijn? Nu is er veel kritiek op hoe de deltawerken veel binnenwateren tot levenloze bakken water hebben gemaakt en gaan sommige dammen weer op een kier. Maar misschien hebben we deze les pas echt geleerd door eerst de fout te maken. Bovendien, zouden we het in dezelfde tijdsspanne hebben kunnen oplossen? De deltacommissie schatte in eerste instantie dat de plannen ongeveer 750 miljoen euro zouden kosten en de bouw 25 jaar zou duren. In praktijk, hebben we er 44 jaar overgedaan en er 5 miljard euro aan uitgegeven. En zouden we nog evenveel vertrouwen hebben in de overheid en een nationale commissie om dit probleem voor ons op te lossen? Of pikt de burger met zijn recent gegroeide macht dit niet meer?
Dit probleem speelt nu in de oostkust van Amerika. Bij orkaan Sandy bleek dat grootschalige overstroming van New York en omgeving een realistische dreiging is. Echter, een regionale oplossing voor deze regionale dreiging is nog minder haalbaar dan in Nederland. In de Amerikaanse cultuur is er weinig vertrouwen in de overheid en nog minder wil om het aan hen over te laten. Je maakt je eigen geluk en je eigen toekomst. Ingrepen die verder dan je eigen community strekken worden al snel als socialisme gezien, en daar houden Amerikanen absoluut niet van. In zo’n situatie is de kracht van een regionaal plan opeens pijnlijk duidelijk. Maar hoe valt dit probleem van regionale kustveiligheid te bestrijden met enkel kleinschalige, plaatselijke ingrepen?
Een voorbeeld is er van Local Office Landscape Architecture, één van de vele Amerikaans bureau’s dat zich hierover heeft gebogen. Zij ontwierpen een ons welbekende dubbele duinstructuur langs de Amerikaanse kust. Aangezien een plan op grote schaal dus niet werkt, is dit een lokaal duinlandschap, geplaatst voor één dorp of buurt. Zoals je begrijpt heeft zo’n kleinschalige duinstructuur net zo weinig nut als een enkele dakpan op je huis leggen tegen de regen; het water gaat er gewoon langs en je zit nog steeds met natte voeten.
Het plan van Local Office Landscape Architecture (http://www.localofficelandscape.com/)
Maar misschien zit er niets anders op dan inderdaad buurt voor buurt een oplossing te vinden voor de waterveiligheid. Dakpan voor dakpan, in de hoop om ooit het hele gebied veilig te stellen. Of deze strategie efficiënter is en minder geld en tijd gaat kosten betwijfel ik, maar misschien is het beter dan niets doen.
mei 15, 2015
Comments