Column door Tobias Arends
De knip in de Weesperstraat in Amsterdam is een initiatief van de gemeente geweest met het doel om de stad in de nabije toekomst autoluw te maken. Het experiment werd zes weken lang gehouden met 12 juni als ingangsdatum. De knip heeft de hele periode standgehouden, zij het onder hevige kritiek van bewoners, forenzen, toeristen en politici.
De Weesperstraat, de grootste verkeersader van de stad, waar dagelijks 27 duizend auto’s over rijden, dichtgooien en zo de uitstoot, geluidsoverlast en drukte beperken? Dat klinkt iedereen natuurlijk goed in de oren. Positieven zijn er tijdens het experiment ook zeker geweest, bewoners ervaarden veel meer rust op straat. Op het midden van de weg werden groene plekken gecreëerd waar het overdag fijn vertoeven was, maar ook buurtactiviteiten en avondprogramma’s deden een intrede op de normaal drukke weg. Een voorbode van hoe de toekomst er volgens de gemeente uit zou kunnen zien.
Afbeelding 1: Een groenstrook midden op de Weesperstraat, omgeven door bloembakken (bron: indebuurt)
Maar er waren ook veel negatieve reacties. Zo was het in de eerste periode van de knip voor aanvullend openbaar vervoer nog niet mogelijk om langs de slagbomen te rijden, zelfs huisartsen die op spoed bij patiënten langs moesten en brandweerauto’s en ambulances zonder de juiste sticker mochten er niet door.
Omliggende straten, zoals de Kattenburgerstraat die tijdens de knip als nieuwe verkeersader diende, stonden zo vol met auto’s dat de hulpdiensten ook hier vertraging opliepen. Gelukkig hebben deze vertragingen, enkele uitzonderingen daargelaten, nooit voor het overschrijden van de aanrijtijden gezorgd. Ook het openbaar vervoer werd gedwongen om door de overvolle straat te rijden, met uiteraard enorme vertragingen tot gevolg. Niet bepaald reclame voor het OV, zeker niet als je als gemeente wil dat mensen dat boven hun auto verkiezen.
Verder laat de planning van de knip enorm te wensen over, al pleiten sommigen ervoor dat je zoiets in een grote stad als Amsterdam nooit perfect kan plannen. Toch zorgde de knip voor onnodig extra druk op de verkeersaders. In de periode van het experiment lag de A10 namelijk twee keer open. Van 23 tot 26 juni was de binnenring in stadsdeel Noord afgesloten, van 30 juni tot 3 juli was de buitenring aan de beurt. Het argument om als autogebruiker de ringweg te gebruiken valt dan volledig in duigen.
Afbeelding 2: Bus 43 staat in de file in de Kattenburgerstraat (bron: AT5)
Uiteindelijk zullen we in een stad als Amsterdam toch van het gemak van de auto af moeten. Er komt enorm veel plek vrij als de auto een minder prominente rol krijgt en we de openbare ruimte op een menselijke schaal kunnen inrichten. Voor bijvoorbeeld meer groen en meer leven op straat.
De intenties van de gemeente zijn dan ook compleet te begrijpen. Een autoluwe binnenstad, autovrij zelfs misschien, en een gezondere leefomgeving: daar teken ik voor. Maar denk als gemeente langer na over zo’n grote ingreep, de knip is gepresenteerd als een experiment en zo voelde het ook. De eerste domino in een reeks wordt omgegooid, laten we kijken waar we op uitkomen. Conclusie is: chaos.
Dat bepaalde straten volstromen met autoverkeer als je andere straten dichtgooit is te verwachten en ik kan niet geloven dat zo’n experiment nodig is om erachter te komen welke straten dat zullen zijn. Zorg ervoor dat hulpdiensten van tevoren zijn ingelicht over het protocol zodat deze op tijd de juiste stickers kunnen hebben, laat aanvullend en normaal openbaar vervoer door de slagbomen om het nut van deze vervoerswijze te promoten... zo zijn er nog meer voorbeelden te noemen.
Op dit moment vindt de analyse van de gemeente plaats en het rapport zal in november dit jaar gepubliceerd worden. Ik ben erg benieuwd en ik hoop dat de gemeente tegen die tijd genoeg informatie heeft verzameld om een volgende dergelijke ingreep met meer tact en voorbereiding uit te voeren.