Article by Frank Gorissen en Bart Steman. Vrijdag 6 maart zijn wij met een kleine delegatie Wageningense studenten naar Utrecht gegaan om het Nationaal Geografisch Planologisch Symposium 2015 bij te wonen. De dag stond volledig in het teken van ‘Turkey Inside Out’. Turkije is een land waar we in Wageningen nooit mee bezig zijn maar dat wel zeer snel aan het ontwikkelen is, genoeg redenen voor een bezoek. Het was ook een goed moment om de verschillen tussen Nederlandse planning en geografie opleidingen te bestuderen.
Het NGPS wordt georganiseerd door de Nederlandse universiteitsstudieverenigingen voor Geografie en Planologie. Deze zijn Genius Loci (Wageningen), Ibn Battuta (Groningen), Mundus (Nijmegen), Sarphati (Amsterdam) en V.U.G.S. (Utrecht). Het vond plaats in het Academiegebouw aan het Domplein in Utrecht, wat met recht een bijzonder mooi pand genoemd mag worden. Allereerst onze complimenten aan de organisatie voor het vlekkeloos verloop van de dag.
De dag begon met een presentatie over het ‘Ruimtelijk vraagstuk Turkije’ waarin mevrouw Edith Ammeraal (Universiteit Utrecht) de nadruk legde op de bijzondere relatie tussen politiek, geografie en planning in Turkije. Turkije, dat 20 keer groter is dan Nederland, is een snel ontwikkelend land dat voor vele uitdagingen staat in de nabije toekomst. De meeste mensen kennen Turkije van Istanbul, maar mevrouw Ammeraal benadrukt dat deze stad alles behalve representatief is. De stad is meer dan 2500 jaar geleden gesticht en is de loop der tijd hoofdstad geweest van zowel het Byzantijnse als het Ottomaanse Rijk. Pas bij de oprichting van de Turkse staat door Mustafa Kemal Atatürk in 1923 werd Ankara de hoofdstad. Na een korte geschiedenisles over AtaTürk (verantwoordelijk voor o.a. de republiek, scheiding staat en kerk, vrouwenstemrecht en afschaffing van hoofddoekjes), werd er aandacht bestaat een de ontwikkelingen die Turkije doormaakt. Recep Tayyip Erdoğan (huidige president en voormalig premier) wilt Turkije in hoog tempo ontwikkelen, waarbij Istanbul een stad van wereldwijd economisch belang moet worden. Op grote schaal worden er hogesnelheidstreinen, autowegen en sociale woningbouw (vaak onbetaalbaar voor arbeiders) ontwikkeld. Daarnaast is er sprake van een extra burg over de Bosporus en een nieuwe kanaal. Dit alles leid tot een immense urban sprawl en barrièrevorming die het omliggende landschap opschrokt. Dit alles heeft grote gevolgen voor de watervoorzieningen, landbouw en natuur.
De uitbreidingen van Istanbul naar het Noorden laten zich goed zien op de kaart. Bron: Edith Ammeraal
Op andere plaatsen in het westen en binnenland van Turkije worden soortgelijke steden ontwikkeld, de zogenaamde Anatolische tijgers. Gelijktijdig blijf het merendeel van het binnenland relatief arm en conservatief, waarbij het grootste deel van de bevolking in de landbouw werkt. Mevrouw Ammeraal concludeert dan ook zeer terecht dat Turkije een hoog dynamisch land is, maar vol zit met tegenstelling.
De opening van het NGPS vond plaats in het historische Academiegebouw van de Universiteit Utrecht. Foto: Frank Gorissen
Deze presentatie werd gevolgd twee workshop rondes. Deelnemers konden kiezen uit de volgende onderwerpen: Istanbul een ontdekkingsreis, Gated Communities Istanbul, Opkomst van IS, EU-toetredingsproces, Waterconflicten in Turkije en de Islam in Turkije. Wij waren aanwezig bij de workshops over het EU- toetredingsproces van Turkije en de opkomst van IS.
De eerste lezing had als thema EU en Turkije en werd verzorgd door Matthijs Schroëder, ambtenaar op het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Met een achtergrond als jurist en jarenlange buitenlandervaring toont meneer Schroëder aan over de nodige kennis te beschikken. Tijdens de workshop kwam het dilemma aan bod over het al dan niet toetreden van Turkije tot de EU en welke positie Nederland daarin in moet nemen. De groep deelnemers werd in drie partijen gesplitst: voor, tegen en neutraal. Wat volgde was een discussie over de toestand in Turkije, waar mensenrechten geschonden worden en waar corruptie steeds groter wordt. De discussie monde uiteindelijk uit in een debat over het Nederlandse integratiebeleid. Hoe zit het met Turkse jongeren die moeilijk integreren in de Nederlandse maatschappij? Moeten we niet meer naar onszelf kijken als het gaat over het beeld dat geschetst wordt in de media? Dat waren de onbeantwoorde vragen die vanuit de aanwezigen, met name (sociaal) geografen achterbleven na de workshop. Aan het eind van de discussie kwam meneer Schroëder nog met de positie van BZ in deze kwestie, namelijk een typisch Hollandse: neutraal. Nederland is nog steeds voorstander van toetreding van Turkije tot de EU, maar dan moet Turkije het initiatief nemen.
De tweede lezing ging over de opkomst van IS in het Midden-Oosten. Deze werd gegeven door mevrouw Anahita Arian, verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen. Mevrouw Arian bestede aandacht aan de vraag hoe het mogelijk is geweest dat IS zich heeft kunnen ontwikkelen tot de organisatie die het nu is en de wereldwijde dreiging die de organisatie met zich meebrengt. Een interessant onderwerp dat hier wordt aangesneden is de vraag ‘what’s in a name?’. IS draagt vele namen. In Nederland spraken we van ISIS (Islamitische Staat Irak en Syrië), totdat deze organisatie een kalifaat uitriep en verder ging als IS (Islamitische Staat). Engelstalige media spreken vaak of ISIL (Islamic State of Iraq and the Levant) en het Midden-Oosten spreken ze over Daesh.. Door het als Islamitisch en als Staat te beschrijven erkennen we dat deze organisatie spreekt voor de Islam en statelijke rechten heeft. Er is echter een belangrijk verschil tussen staat en kalifaat. Waar een staat volgens het Westfaalse systeem territoriale soevereiniteit geniet binnen een internationaal erkend gebied en gelijk is aan andere staten, is een kalifaat een veel minder vaste entiteit. Mevrouw Arian beschrijft een Kalifaat als een extra dimensie die nationale en geografische grenzen overschrijd en gestuurd wordt door het geloof.
Er werd vanuit de zaal gesuggereerd dat de media misschien helemaal niet meer moet spreken over IS. Het is namelijk een soort discours die de bizarre eisen en regels van de organisatie erkend. Het is misschien beter om te spreken om een naamloze terroristische organisatie. Dat dit niet gemakkelijk is blijkt ook de financiering van de groepering. Ze bezitten naar schatting 1 miljard dollar, dit maakt hun de rijkste niet staat gebonden islamitische groepering. Een deel van dit geld komt uit gijzelingen en lokale belastingen. IS heeft ondertussen hun greep op het grondgebied zo verstevigd dat ze zijn begonnen met het opbouwen van een wettelijk apparaat en zorgvoorzieningen. Maar het overgrote deel komt uit de verkoop van olie op de zwarte markt. IS is namelijk eigenaar van meerdere oliebronnen op land en zee. Deze olie wordt zelfs door Italië en Turkije gekocht voor hun interne markten. Met name Turkije wilt zo graag van Bashar Al-Assad af (president van Syrië) dat ze lievere separatistische bewegingen als IS gedogen.
Het moge duidelijk zijn uit het voorgaande dat Turkije een hoog dynamisch land is, dat zowel met interne als externe uitdagingen (naast IS is er de eurocrisis in het westen, Oekraïne in het noorden en Israël in het zuiden) te maken heeft.
Al met al was het NGPS een geslaagd evenement. Toch ontbrak op sommige momenten de nodige diepgang en werden de studenten toegesproken als onwetenden. Indien je regelmatig de krant leest kun je bijna net zo veel te weten zijn gekomen als tijdens het NGPS. Daarnaast deed de term workshops zichzelf geen eer aan omdat er weinig interactie was en er niks ‘te worken’ viel. Deze verbeterpunten mogen volgend jaar zeker meegenomen worden om het tot een groot succes te maken. We zijn nu al benieuwd wat het nieuwe onderwerp zal worden!
maart 19, 2015
Comments