Graduation work by Remco van der Togt and Jonas Papenborg.
‘The Ems Full Hybrid’ is een groeiende strategie die met de hulp van afgedankte boorplatformen en nieuwe getijdepolders een oplossing biedt voor de economische en ecologische problemen van het Eems estuarium. De inzet van deze polders en platformen herstelt het evenwicht in het natuurlijk systeem en biedt nieuwe economische kansen voor de krimpende regio. Het resultaat is een hybride landschap: een spectaculaire mix van platformen, polders en platen, waar zeehonden en steltlopers niet kunnen bestaan zonder boorplatformen en oceaanstomers.
Jonas Papenborg en Remco van der Togt hebben met de MSc thesis ‘The Ems Full Hybrid’ de Archiprix van 2014 gewonnen. Lees hieronder wat ze met de Ems willen gaan doen en raak geïnspireerd.
Door tegennatuurlijk handelen van de mens is het Eems estuarium in de laatste dertig jaar een levenloos en troebel systeem geworden. Al sinds 1500 worden stukken land rond de Eems en de Dollard ingepolderd waardoor het stroomgebied van het estuarium steeds kleiner is geworden. Dit heeft pas dramatische gevolgen als vanaf 1970 de stroomgeul wordt rechtgetrokken en verdiept voor de doorgang van enorme industrie- en cruiseschepen. Hierdoor is het natuurlijk systeem uit balans geraakt en worden er grote hoeveelheden slib het estuarium ingestuwd, met zuurstofloosheid en hoge baggerkosten als gevolg. De situatie van de Eems is exemplarisch voor de eeuwenlange strijd van de mens tegen de grillige natuur. Sinds jaar en dag is men bezig om met technische ingrepen het natuurlijk systeem aan banden te leggen, om veiligheid te garanderen of het economisch gewin te vergroten. Het statische van het nieuwe systeem is tegenstrijdig met de dynamische aard van het natuurlijk systeem dat constant op zoek is naar een natuurlijk evenwicht. Dit tegenhouden leidt tot onvoorziene ecologische problemen en constant onderhoud. Om deze gespannen verhouding tussen mens en natuur te verlichten is het essentieel om niet tégen de natuur in te werken, maar om de natuurlijke dynamiek toe te laten en met de natuur méé te groeien.
Van een ‘gele rivier’ naar een estuarium in evenwicht: Door inpolderingen, geulverlegging en continu baggeren is het Eems estuarium uit zijn balans geduwd. Alleen door terug te keren naar een natuurlijk evenwicht kan de Eems weer een levend estuarium worden.
Met het natuurlijk systeem als startpunt, hebben wij voor het Eems estuarium een oplossing ontwikkeld waarbij natuur en economie elkaar niet tegenwerken maar juist versterken. De natuur kan groeien naar een nieuw evenwicht en diepgang voor de cruiseschepen blijft op een natuurlijke wijze gegarandeerd. Door bovenstrooms stapsgewijs de stroomgeul te versmallen en de natuurlijke meanders in de monding te herstellen neemt de instroom van sediment af. Tegelijkertijd zorgt het vergroten van het achterland benedenstrooms ervoor dat het slib de ruimte krijgt om te bezinken. Hierdoor kan het estuarium weer rustig ademhalen.
Plaatsing van kribconstructies in de bovengeul: Door kribben te plaatsen in bovengeul wordt de instroom versmald en het natuurlijk evenwicht deels hersteld. In plaats deze kribben nieuw te maken, worden de onderstellen van oude boorplatformen gebruikt die in Eemshaven ontmanteld zijn. Deze worden opgeknipt en vervolgens in de bovengeul geplaatst.
Om het getijdengebied te vergroten worden nieuwe ‘getijdepolders’ geïntroduceerd in het desolate Rheiderland. De polders worden gekoppeld aan in onbruik geraakte sluisjes die de vroegere vissersdorpjes weer verbinden met de Eems. Al naar gelang de wensen van de omwonenden doen de polders dienst als invang van vruchtbare slib, natuurgebied of productiegebied voor aquacultuur. Met deze zelfregulatie maken de dorpen van het Rheiderland een kleurrijk polderlandschap van natuur- en productiepolders, aangedreven door de kracht van de passage van collosale cruiseschepen.
Constructie van getijdepolders langs de getijderivier: Door het gebied dat iedere vloed overstroomd te vergroten kan het natuurlijk evenwicht deels worden hersteld. In onbruik geraakt dorpssluisjes worden ingezet als inlaat voor nieuwe getijdenpolders. De dorpen krijgen zo weer een gezicht aan de Eems en nieuwe economische mogelijkheden.
Bovenstrooms wordt de stroomgeul geknepen met behulp van strekdammen, waardoor de invoer van sediment afneemt. De bouwstenen voor deze strekdammen zijn de onderstellen van werkloze boorplatformen van de Noordzee. De introductie van deze platformen geeft een gigantische economische impuls aan de regio en brengt nieuwe natuurwaarden met zich mee. De onderstellen worden op zandplaten geplaatst om stap voor stap het enkelvoudige geulenstelsel terug te sturen naar een versmald en meervoudig geulenstelsel. De strekdammen vormen de basis voor een iconisch landschap dat ruimte biedt voor nieuwe habitats met perfecte plekken voor het kweken van wieren en schelpdieren.
Groeiproces van de kribconstructies:
Aan de hand van groeiende kribconstructies word het herstel van de vloedgeul stapsgewijs gestuurd. Hierdoor wordt de hoofdgeul geleidelijk smaller en de nevengeul breder en dieper, met een meergeulen systeem als gevolg. Dit zorgt voor een explosie aan biodiversiteit en productiviteit.
Groeiproces van de getijdepolders:
Langs de getijde rivier worden geleidelijk nieuwe getijdepolders aangelegd. Door slim gebruik te maken van getij, slib en de passages van cruisesschepen krijgt een her-verbonden dorp een reeks van mogelijkheden voor ‘hun’ polder.
De kribconstructies komen tot leven:
De kribconstructies vormen een nieuw speciaal habitat en leiden tot een enorme toename van de biodiversiteit. Lokale bewoners en bedrijven kunnen deze optimaal benutten voor bijvoorbeeld de kweek van mosselen, de visserij en het organiseren van speciale ‘krib-tours’.
De dynamiek van de getijdepolders
Doordat de polders aan de hand van de historische sluisjes te reguleren zijn, bieden ze tal van kansen voor neven activiteiten zoals aquacultuur, vruchtbare slib invang en natuurontwikkeling.
Zo bieden de voorgestelde ontwerpingrepen niet alleen een oplossing voor het slibprobleem, maar stuwen ze ook de vitaliteit van de gehele Eemsregio naar een hoger niveau
De getijdepolders van het Eems estuarium
Voor meer informatie over de Archiprix: www.archiprix.nl
oktober 3, 2014
Comments